Vurgun yemek nasýl olur?

Havadaki en yuksek oranda (%78) bulunan Azot (Nitrojen - N2) gazý, basýnç altýnda ve zamana da baðlý olarak solunduðu vakit sývýlaþarak kana karýþýr. Bu gaz, Oksijen gibi kullanýlan bir gaz olmayýp, atýl yapýdadýr. Dalýþtan çýkarken bu gazýn yeniden solunum yoluyla atýlmasýna zaman tanýmak gerekir. Bu yüzden dalgýçlar çýkýþlarýný yavaþ yavaþ (10 m/dk. hýzda - son 10 m. 6 m/dk.) yaparlar.

Süratle çýkýþ yapan bir dalgýcýn kanýndaki azot gazý ani basýnç deðiþimiyle gaz haline dönüþür. Bunu çalkalanmýþ bir kola þiþesini hýzlýca acarsak kolanýn (ya da sýkýþtýrýlmýþ karbondioksit gazýnýn- CO2) kopürmesine benzetebiliriz. Gaz haline dönüþmüþ azot molekülleri bir araya gelerek eklemlerde, damarlarda ve hayati organlarýmýzda (kalp/beyin vb.) týkanýklýklara sebep olurlar. Bu týkanýklýklar, hastalýðýn þiddetine göre aðrý, sýzý, felç, ölüme kadar sonuçlar oluþturabilir.

Çýkýþ hýzý kadar, gazýn çözünme süresi de önemlidir. Belirli derinliklerde belirli sürelerin aþýlmamasý halinde ve çýkýþ hýzýna dikkat edildiðinde vurgun ya da bilimsel deyimle dekompresyon hastalýðý riski yoktur. Dalgýçlar bu süreleri belirleyebilmek için dalýþ planlamasý yaparlar ve bu planlamalarda bir takým derinlik/zaman limiti karþýlaþtýrmalarýný gösteren dalýþ tablolarý kullanýrlar. Bu tablolarda hangi derinlikte ne kadar kalýnabileceðinin ve vücuttaki azot birikiminin belirlenmesine, tekrarlý dalýþlarýn planlanmasýna olanak verir. Yakýn zamanlarda kullanýlmaya baþlayan geliþmiþ dalýþ bilgisayarlarý bu hesaplamalarý otomatik olarak yaparlar ve dalgýca suda daha ne kadar kalabilecegini gösterir.

Vurgun ya da dekompresyon hastalýðýna yakalanmýþ kiþiler en kýsa sürede bir basýnç odasýna yetiþtirilmeli ve burada rekompresyon tedavisi uygulanmalýdýr. Mutlak suretle bir sualtý hekiminin görüþü alýnmalý, ancak kazazede basýnç odasýna yetiþtirilene kadar, ihtiyaç varsa temel ilkyardým müdahalesi yapýlmalý ve saf oksijen solutulmalýdýr.

Dalgýçlarýn korkulu rüyasý olan dekompresyon hastalýðý ya da vurgun, çok temel dalýþ kurallarýna uyulmasý ve güvenlik limitlerinin aþýlmamasý halinde hiçbir þekilde bir tehlike oluþturmaz.