Tolunoðllarý ve ýhþidler devleti neden kýsa süre içinde yýkýldý?

Tolunoðullarý (875-905)

Abbasi Halifeliði sýnýrlarý içerisinde kurulan müstakil ilk Türk devletinin kurucusu Tolunoðlu Ahmet'tir. Oðuz Türklerinden olan Tolun, Halife Mu'tasým zamanýnda cesareti ve bilgisi ile ün yapmýþ bir kiþiydi.

Ayný þekilde cesur ve kültürlü olan oðlu Ahmet, ordu komutaný iken, Mýsýr'a vali tayin edilmiþti. Ahmed Mýsýr'ý baþarýyla yönetmiþ ve kuvvetli bir ordu kurmuþtu. Baðdat ile arasý açýlýnca baðýmsýzlýðýný ilân etti (875-884). Mýsýr maliyesini düzeltip, halký darlýktan kurtardýðý için oldukça seviliyordu. Kýsa zamanda Suriye ve Çukurova yöresini ele geçirdi. Ahmet'ten sonra yerine geçen oðlu Humâreveyh zamanýnda devletin sýnýrlarý Toroslara ve Irak'a kadar geniþledi. Ancak onun yerine geçenler devleti koruyamadýlar. Nihayet 905 yýlýnda Abbasi kuvvetleri Mýsýr'a girerek Tolunoðullarýna son verdiler.


Ihþîdiler (935-969)

Mýsýr'da kurulan ikinci Türk devletidir. Devletin kurucusu Maverâünnehir Türk beyleri sülalesinden olan Muhammed Ebubekir adýnda bir komutandýr. Babasý Toðaç, Tolunoðullarýnýn hizmetinde bulunmuþtur. Mýsýr valisi iken baðýmsýzlýðýný ilân eden Muhammed Ebubekir (935), önce topraklarýný Dicle'ye kadar geniþletti. Daha sonra Ýslâm'ýn mübarek þehirleri olan Mekke ve Medine'yi devletine baðladý. Ölümünden sonra oðullarý baþa geçtiyse de asýl idare kölesi Kafur'un elindeydi. Kafur'un ölümüyle baþlayan iç mücadelelerden faydalanan Fatimîler, Mýsýr'ý zaptederek Ihþidîlere (Akþitler) son verdiler (969).