Oksijen nedir?

Yoðunluðu 1,105 olan renksiz, kokusuz gaz.

Oksijen, sývýlaþtýrýlmasý güç bir azdýr (-183 derecede kaynar). Do­ðada en yaygýn olan elementtir :Hhavada olduðu gibi suda da var­dýr; soluduðumuz havanýn beþte bi­ri oksijendir. Hayvanlarýn ve bitkilerin hayatýnda çok önemli yer tut­tuðu gibi (solunum); insan uðraþla­rýnda da payý büyüktür (besinlerin piþirilmesi, soðukla savaþ, madenlerin hazýrlanmasý v.b.).

Hayatýmýzýn temel yapý taþlarýndan olan halojen gurubu bir yanýcý gazdýr.Oksijen kimyada O sembolü ile gösterilir. Atom numarasý 8 olan oksijenin doðada kütle numaralarý toplamý 16'dýr (%99,76), 17 (%4) ve 18 (%0,20) olan üç izotopu vardýr. Oksijenin atom aðýrlýðý 16 olarak kabul edilir. Kütle numaralarý 14, 15 ve 19 olan izotoplarý radyoaktiftir. Fakat bu radyoaktiflerin ömrü oldukça kýsadýr. Oksijenin çekirdeðinde 8 proton bulunmaktadýr. Kimyasal reaksiyonlarýn hemen hemen hepsinde iki elektron alarak geçer. Oksijen normal sýcaklýkta pasiftir; yüksek sýcaklýkta aktiftir.

Oksijen ilk defa 1774 Joseph Priestly tarafýndan cýva oksidinin ýsýtýlmasý ile elde edildi. 1781 yýlýnda Lavoisier, oksijenin havada bulunan ve yanmaya etki eden bir madde olduðunu bildirdi. Bu maddeye asid yapýsý anlamýna gele oksijen ismi verildi. Çünkü Lavoisieri, bütün asitlerin oksijen ihtiva ettiðini sanýyordu.

Atmosferde, hacim olarak %21, aðýrlýkça %23,2 oksijen ihtiva eder. Su, aðýrlýkça %88,8 oksijen bulundurur. Yer kabuðunun ise %50'sini teþkil eder.Oksijen, serbest halde, havada, suda, çözünmüþ olarak ve toprak içinde en çok nitrat, fosfat ve karbonat halinde yer kabuðunun içerisinde bulunmaktadýr.

Oksijenin sudaki çözünürlüðü 100ml'dýr. Oksijenin kritik sýcaklýðý –118,8°C'dýr. Oksijen, bu sýcaklýðýn üzerinde sývýlaþamaz. Yani sadece basýnç ile sývýlaþtýrýlmaz. Oksijenin kritik basýncý 49,7 atmosferdir. Bir atmosfer basýnçtaki erime noktasý –218,8°C ve kaynama noktasý –183°C dýr. Belirli bir miktardaki oksijen, katý ve sývý hallerinin her ikisinde de açýk mavi ve þeffaftýr. Sývý oksijen, kuvvetli bir magnetiktir. Þayet sývý oksijenin bir atmosfer basýncýndaki bir hacmi, normal þartlar altýnda (760mm Hg ve 20°C) buharlaþtýrýlýrsa, buharýn hacmi sývý hacminin 860 misli olur. Katý oksijenin yoðunluðu –252,5°C de 1,426 g/cm³'tür. Metallerin çok azý, sývý halde iken oksijen absorblar (emerler). Absorblanan bu oksijen metal katýlaþýrken tekrar metali terk eder.Kaynak