Görecelik kuramý basitçe nedir?

Görecelilik diðer adlarýyla görelilik ya da izafiyet kuramý iki kýsma ayrýlýr. 1905 yýlýnda yayýmlanan özel görecelik ve 1916 da yayýnlanan genel göreceliktir.cisimlerin hýzlarýný ve geçen zamaný,zaman kavramýný ve yer tayini diyebileceðimiz koordinat verileri ile ilgilidir. ýþýk hýzýyla giderken zamandaki deðiþim nedir? yaþabileceðimiz etkiler nedir? duraðan bir þey var mý evrende? newton kanunlarý ýþýk hýzýnda geçerli mi? bunlara cevap veren bir kuruamdýr. genel görecelik ise makroskobik (gezegenler düzeyinde ) ve mikroskobik dünya (atonlar,parçaçaýklar düzeyinde) hýzlar ,koordinatlar, kütleçekimi gibi konularla ilgilenir. yani genel göreceliliðin genelleþtirilmiþ halidir.  ivmeli hareket ve kütleçekimi açýklamasýný özel göreliliðe birleþtiren, genelleyen teoridir. Genel görelilikten önce, Newton'un kütleçekim teorisi geçerliydi. Newton'un formülleri (yatay atýþ, dikey atýþ vb) bugun de hassaslýk gerektirmeyen uygulamalarda geçerlidir.Fakat aya roket göndermek gibi hassas iþlerde Einstein formülleri kullanýlmaktadýr.Genel olarak Newton mekaniðinde Kuvvet (F), Ýzafiyet teorisinde ise Kütle (M) önemli ve önplandadýr. Genel görelilik ile Einstein þunlarý keþfetmiþtir:

    * Yerçekimi (kütleçekimi) ivmeli hareketten ayýrt edilemez (Eþitlik ilkesi)
    * Kütle, içinde bulunduðumuz uzay-zaman'ý eðip bükmektedir.
    * Yerçekimi bir kuvvet deðildir, uzay-zaman'ýn geometrik eðriliðinden ortaya çýkar.

Genel görelilik, kendi zamaný için inanýlmasý güç pek çok öngörülerde bulunmuþtur; bunlardan en önemlileri:

    * Eðer kütle uzay-zamaný geometrik olarak eðiyorsa, Güneþin çok yakýnýndan geçip gelen uzak yýldýzlarýn ýþýklarý eðrilmiþ olmalýdýr. Bu eðrilik güneþ çektiði için dýþ bükey deðil de uzay-zamanýn eðriliðine uygun iç bükey olmalýdýr.
    * Çok çok yoðun kütleler uzay-zamaný öylesine bükebilir ki, uzay-zaman kendi üstüne katlanýr ve içine çöker, böylesine yoðun bir kütle görülemez çünkü ýþýk dahi bu uzay-zaman eðriliðinden, çökmesinden kurtulamaz.
    * Kütle uzay-zamaný eðiyorsa bu eðilmeden zaman da etkileniyor(göreceli) olmalýdýr. Eðilmiþ zaman yavaþ akmalýdýr.
    * Hareketli büyük kütleler etraflarýndaki bir kýsým uzay-zamaný da sürükleyebiliyor olmalýdýr.
    * Kütle uzay-zamaný eðiyorsa, kütle yakýnýndaki eðrilikten ilerleyen ýþýk, uzaðýndaki düzgün uzay-zamanda ilerleyenden daha uzun yol almalýdýr.
    * Yüksek kütleli oluþumlarýn ani hareketleri uzay-zamanda ani deðiþimlere, eðrilik dalgalarý oluþmasýna neden olabilir.

link 1

link 2