Niçin yýldýrým düþer?

Havanýn iyi bir iletken olmamasý bünyesinde elektrik yükleri bulunduran bulutlarý oluþturur. Fiziksel nedenlerden ötürü, bulutun yüklenmesi sýrasýnda yere yakýn olan kýsmýnda %70-%90 olasýlýkla negatif elektrik yükleri yer alýr. Bu durumda yer de bulutun negatif yüklerine bakan bölümünde pozitif yükler toplanýr. Bazý koþullarda bunun tersi yüklenme de olabilmektedir (%10-%30 olasýlýkla). Fýrtýnanýn, hava akýmlarýnýn artmasýyla buluttaki negatif yük oraný ve buna baðlý olarak da yerdeki pozitif yük toplanmasý hýzlanarak devam eder.Bulutla yer arasýndaki potansiyel farký arttýkça aradaki havanýn da delinmesi kolaylaþýr ve belli bir deðerden sonra havanýn delinmesiyle oluþan iletken kanal boyunca buluttan topraða veya topraktan buluta elektriksel boþalma baþlar. Bulutla bulut arasýnda olan elektriksel boþalmaya þimþek ve bulut – toprak boþalmasýna ise yýldýrým denir.

Yýldýrýmýn oluþmasý için öncelikle elektriksel olarak yüklenmiþ yýldýrým bulutunun oluþmasý gerekir. Günümüzde yýldýrým bulutunun oluþumu rahatlýkla açýklanabilse de bu bulutun elektriksel olarak nasýl yüklendiði konusunda kesin bilgiler yoktur. Ancak bu durum bazý teoriler ile açýklanabilmektedir.

Yýldýrým boþalmasýnýn çýkýþ noktasý, atmosferde yüksek miktarda nem bulunmasý ve sýcak hava akýmlarý yardýmýyla yüklü bulutlarýn oluþmasýdýr. Hava akýmlarý, yere yakýn hava tabakalarýnýn iyice ýsýnmasý ile oluþur. Çok büyük yüksekliklerden aþaðý inen soðuk hava ile bu hava tabakasý yer deðiþtirir. Nem ise yüksek sýcaklýkta buharlaþma ile meydana gelir. Hava, yukarý çýkýþý sýrasýnda soður ve belirli bir yükseklikte su buharýna doyacaðý bir sýcaklýða eriþir. Daha fazla yükselmesi yoðuþmaya sebep olur ve bulut oluþur. Yýldýrým bulutunun oluþumunda üç aþama söz konusudur.

Gençlik
Olgunluk
Yaþlýlýk
Bir yýldýrým boþalmasýnýn oluþabilmesi için elektrik alan þiddetinin 2500 kV/m deðerine ulaþmasý gerekmektedir. Buluttaki elektrik alan þiddeti yeterince arttýðýnda bulut – bulut veya bulut – yeryüzü boþalmalarý görülür. Eðer yeryüzündeki alan çeþitli sebeplerden ötürü (yüksek kuleler, gökdelenler, v.b.) bozulmuþsa bu takdirde de yeryüzü bulut boþalmasý görülebilmektedir.