Devlet ve vatandaþ ne demektir?

Devlet; bütün zamanlar bakýmýndan genel geçer bir tanýmýnýn yapýlmasý güç olan bir kavramdýr. Bunun sebebi devletin "çok yönlü" ve "soyut" bir olgu olmasýdýr. Bu nedenle her bir farklý bakýþ açýsý, her disiplin, her ideoloji kendi devlet tanýmýný yapabilecektir. Devleti bir bütün olarak anlamak ancak bu parçalarý birleþtirmekle olabilir.

Hukuki açýdan devlet, genellikle unsurlarýndan hareketle tanýmlanýr. Buna göre; "Bir toprak parçasý üzerinde, bir otorite altýnda yaþayan insan topluluðuna devlet denir." Bu tanýmdaki unsurlar þunlardýr:

a. Ýnsan Unsuru: Halk ya da millet olarak da adlandýrýlabilir. bir devleti oluþturacak insanlarýn sayýsý hakkýnda bir alt sýnýr olmamakla birlikte devletin niteliðine göre makul bir alt sýnýr kabul edilebilir.
b. Otorite unsuru: Siyasal iktidar olarak da adlandýrýlan bu unsur, topluluðun alelade bir kalabalýk olmadýðýnýn, her þeyden önce kendisaini yönetme kabiliyetini haiz, siyasal toplum olduðunun göstergesidir. Siyasi iktidarýn kimde olduðu, nasýl ele geçirildiði, nasýl kullanýlacaðý, nasýl el deðiþtireceði sorunlarý devletin otorite unsuru içinde incelenmez.
c. Ülke unsuru: Ülke sýnýrlarý mutlak anlamda belli olan bir kara parçasýný ifade etmez. bu baðlamda devletin sýnýrlarý konsusunda bir tartýþma bulunmöasý mümkündür. ancak Devlet çok küçük olmayan ve sýnýrlarý öngörülebilir bir topraða sahip olmalýdýr. Devletin ülkesi kara ülkesi, deniz ülkesi ve hava ülkesi olarak üçe ayrýlýr.
bir birimin devlet olarak nitelendirilebilmesi için diðer devletler tarafýndan tanýnmasýna gerek yoktur. Zira tanýma sadece uluslararasý alanda iliþki kurmak için gerekli bir iþlemdir.

Bugün anladýðýmýz anlamda devlet (Modern Devlet) XVI. yüzyýlda ortaya çýkmýþtýr. Bütün toplumlar, bir devletin varlýðý ile nitelenmezler. Avcý ve toplayýcý kültürler ve küçük tarým toplumlarýnda devlet kurumlarý yoktur. Devletin doðuþu, insanlýk tarihindeki ayrýcý bir geçiþi göstermektedir, çünkü devlet oluþumunda söz konusu olan politik gücün merkezileþmesi, toplumsal deðiþim süreçlerinde yeni dinamikleri ortaya çýkarýr.
-----------------

Vatandaþlýk, genellikle bir ülke olan politik kurumlarýn bir parçasý olmak demektir. Anayasal ülkelerde, o ülkede yaþayanlarýn devlet tarafýndan anayasada vaadedilen haklardan yararlanmalarý için o ülkeye vatandaþlýk baðý ile baðlý olmalarý gereklidir. Bu kiþilere vatandaþ denir. Vatandaþýn politik katýlým hakký vardýr.

Her anayasal ülkenin vatandaþlýk gereklilikleri anayasalarýna yazmaktadýr. Günümüzde bu gerekliliklerin baþýnda milliyet, doðum yeri ve kültür gelir. Örneðin birkaç yýl öncesine kadar Alman vatandaþý olmak için anne veya babasýnýn Alman olmasý gerekliliði vardý. Fransa'da, doðum yeri Fransa sýnýrlarý içinde olanlarýn vatandaþ olma haklarý vardýr. ABD'de ise, vatandaþ olmak isteyenler, Amerikan toplumuna tam adapte olduklarýný ve Amerikan kültürünü benimsediklerini kanýtlamak durumundadýrlar.

"http://tr.wikipedia.org/wiki/Vatanda%C5%9Fl%C4%B1k"'dan alýndý